Thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam và khung pháp lý có gì nổi bật?

Từ 09/09/2025, Việt Nam thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm theo Nghị quyết 5/2025/NQ-CP. Khung pháp lý chặt chẽ, đặc biệt quy định truy cứu trách nhiệm hình sự khi giao dịch ngoài hệ thống, mở ra nhiều triển vọng và thách thức cho forex và tài sản số.

Ngày 09/09/2025, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP, chính thức khởi động thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong thời gian 5 năm. Với hơn 20% dân số sở hữu tiền số (Triple-A 2024) và dòng vốn blockchain đạt 105 tỷ USD (Chainalysis 2023-2024), quyết định này phản ánh xu hướng toàn cầu và sự thận trọng của chính phủ trong quản lý một lĩnh vực tiềm năng nhưng đầy rủi ro này.

Khung pháp lý chặt chẽ và bài học cho Forex

Điều kiện tham gia thị trường:

- Yêu cầu vốn khổng lồ: Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ VND, với 65% từ tổ chức trong nước, trong đó 35% từ ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc công nghệ có lãi 2 năm liên tiếp (theo báo cáo tài chính được kiểm toán).

- Giới hạn nhà đầu tư nước ngoài: Tài sản mã hóa chỉ chào bán cho nhà đầu tư nước ngoài và giao dịch qua tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ.

- Thanh toán bằng VND: Tất cả giao dịch phải sử dụng đồng Việt Nam, loại trừ tài sản mã hóa dựa trên chứng khoán hoặc tiền pháp định.

Một trong những quy định gây chú ý nhất là việc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu tự ý giao dịch tài sản mã hóa ngoài hệ thống chính thức. Theo Nghị quyết, sau 6 tháng kể từ khi tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tiên được cấp phép, mọi giao dịch ngoài hệ thống sẽ bị xem xét mức độ vi phạm. Nếu hành vi được xác định là nghiêm trọng – ví dụ, cố ý trốn tránh quy định, rửa tiền hoặc gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư – cơ quan chức năng có thể áp dụng Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), Điều 217 (Tội buôn lậu) hoặc Điều 341 (Tội rửa tiền).

Quy định này không chỉ nhằm bảo vệ nhà đầu tư mà còn răn đe các tổ chức, cá nhân hoạt động chui, vốn từng là vấn đề nhức nhối trong thị trường tài sản số. Với tiền lệ này, các nhà đầu tư cần hiểu rõ ranh giới pháp lý để tránh rủi ro pháp lý cao.

Thực thi quy định này đòi hỏi sự phối hợp giữa Bộ Tài chính, Bộ Công an và các cơ quan công nghệ để giám sát giao dịch. Việc xác định hành vi vi phạm đòi hỏi bằng chứng rõ ràng, từ đó có thể dẫn đến tranh cãi về quyền riêng tư của nhà đầu tư cá nhân – một vấn đề cần được làm rõ trong thời gian tới.

Trong khi thị trường forex tại Việt Nam vẫn chịu sự cấm đoán mơ hồ từ Nghị định 80/2018/NĐ-CP (cấm sử dụng ngoại hối để đầu cơ), quy định truy cứu hình sự của tài sản mã hóa có thể là gợi ý cho việc áp dụng biện pháp tương tự với các sàn forex bất hợp pháp. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu giao dịch forex ở Việt Nam có sớm được quản lý chặt chẽ hơn trong tương lai?

Tác động đến nhà đầu tư và tầm nhìn tương lai

Cơ hội và thách thức:

- Cơ hội: Nghị quyết cho phép nhà đầu tư trong nước sở hữu tài sản mã hóa mở tài khoản tại tổ chức được cấp phép để lưu ký, mua bán sau 6 tháng, mở ra cánh cửa hợp pháp hóa đầu tư tài sản số.

- Thách thức: Yêu cầu thanh toán bằng VND và cấm tài sản mã hóa dựa trên chứng khoán/tiền pháp định đặt ra rào cản cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, tương tự như hạn chế trong forex khi các sàn quốc tế không hỗ trợ VND.

Với thời gian thí điểm 5 năm (đến 2030), chính phủ có thể rút kinh nghiệm để xây dựng khung pháp lý cho các giao dịch forex ở Việt Nam. Sự minh bạch và kiểm soát trong tài sản mã hóa có thể truyền cảm hứng cho việc cấp phép các sàn forex đáng tin cậy, giảm rủi ro lừa đảo – một vấn đề nan giải hiện nay.

Kết luận: Hành trình hợp pháp hóa đầu tư tại Việt Nam

Thí điểm thị trường tài sản mã hóa từ 09/09/2025 là một bước đi chiến lược, với khung pháp lý chặt chẽ như yêu cầu vốn 10.000 tỷ VND và quy định truy cứu trách nhiệm hình sự khi giao dịch ngoài hệ thống. Điều này không chỉ định hình tương lai của tài sản số mà còn đặt nền móng cho việc quản lý forex Việt Nam và giao dịch forex ở Việt Nam. Nhà đầu tư cần chủ động tìm hiểu, tuân thủ pháp luật để tận dụng cơ hội và tránh rủi ro. Hãy tải ngay ứng dụng WikiFX để cập nhật những thay đổi quan trọng – đây là hành trình định hình lại cách chúng ta đầu tư trong kỷ nguyên số!